Το γνωστικό υπόβαθρο του π. Μπουλγκάκωφ ήταν πλούσιο τόσο στο χώρο της Πατρολογίας όσο και της ευρύτερης δυτικής φιλοσοφίας. Η θεολογική του σκέψη αποκρυσταλλώθηκε μέσα από την μετάβαση από τον μαρξισμό στον Χριστιανισμό, όπως και του Νικολάι Αλεξάντροβιτς Μπερντιάεφ.
Οι περισσότεροι ιδεολόγοι μαρξιστές μεταστράφηκαν, επειδή οι αρχικές τους βλέψεις ανέρχονταν στα υψηλά ιδανικά της κατάργησης της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο και της καταπίεσης των πνευματικών και υλικών δυνατοτήτων που έχει το άτομο εντός της κοινωνίας. Όμως η επανάσταση των Μπολσεβίκων απέδειξε ότι ο μαρξισμός συνθλίβει πνευματικά το άτομο κάτω από την υλιστική του θεωρία, που είναι μια χοντροκομμένη μορφή του γερμανικού Εγελιανισμού. Το άτομο παύει να έχει ελεύθερη βούληση, προσωπικότητα, σκοπό και δυνάμεις για εξέλιξη. Μεταλλάσσεται σε μια άμορφη μάζα παραγωγικών συντελεστών κάτω από την πλήρη και αμετάκλητη καθοδήγηση ενός κόμματος, που αρχικέ υποσχέθηκε ελευθερία, αλλά πείρε τη θέση τον πρώην εκμεταλλευτών, εξοντώνοντας κάθε διαφορετική γνώμη. Μέσα σε αυτό το κλίμα η επιστροφή στην Ορθοδοξία και στη γνώση των Πατερικών κειμένων αποτέλεσε την πνευματική απελευθέρωση και τον αγώνα για πνευματική τροφή και ανεξαρτησία, επειδή η Ορθοδοξία κάλυπτε όλες τις πλευρές που ένα σκεπτόμενο άτομο επιθυμεί να εξερευνήσει και να εμβαθύνει.
Η ριζοσπαστικότητα του π. Μπουλγκάκωφ έγκειται στη σύνθεση της Πατερικής σκέψης με την μοντέρνα φιλοσοφία, κάτι που τον έφερε σε σύγκρουση μέσα από την θεωρία της Σοφιολογίας που ανέπτυξε, η οποία καταδικάστηκε και εντός της επιτροπής που έβγαλε το πόρισμα ήταν και ο π. Φλωρόφσκυ.
Η ιδέα της Θεανθρωπότητας, που απαντάται στον Σολόβιεφ, έστρεψε τον π. Μπουλκγάνωφ στις ανθρωπολογικές προεκτάσεις της χαλκηδόνιας χριστολογίας και της τριαδικής θεολογίας των Καππαδόκων Πατέρων. Οι θεολογικές έρευνες του σχετίζονταν με την τριαδολογία, την ανθρωπολογία και της έννοια της κένωσης. Επεξεργάστηκε τον χαρακτήρα της σχέσης των θείων υποστάσεων της Αγίας Τριάδας και την αντινομία μεταξύ της απόλυτης ταυτότητας και της απόλυτης ετερότητας των θείων προσώπων. Η απόλυτη ενότητα διασφαλίζεται μέσα από το θεϊκό ΕΙΝΑΙ και δεν παραμένει σε στατική κατάσταση, αλλά απαντάται μέσα την δυναμική φύση της αγάπης, που δομείται μέσα από την θυσία και την αυταπάρνηση.
Ο π. Μπουλγκάκωφ εστίασε στην κατάληξη που έχει ο θυσιαστικός χαρακτήρας της σχέσης εντός της Αγίας Τριάδας. Επηρεασμένος από τη ρωσική χριστολογία βλέπει την κένωση ως ένα συστατικό της Αγίας Τριάδος και το εντοπίζει μέσα από την πράξη της Δημιουργίας. Για την κένωση του Χριστού αναφέρει ότι δεν ολοκληρώνεται με την Ανάσταση του, αλλά αναφέρεται και στη μεταπασχάλιο δόξα Του, κάτι που παραπέμπει πολύ στο μυστήριο της Ευχαριστίας. Ο π. Μπουλγκάκωφ ερμηνεύει της αναφορά της Ανάληψης και της εκ δεξιών του Θεού κάθέδρα που είναι στο κατά Μάρκον (16,19), ως την εξύψωση και τη θέωση της ανθρωπότητας, μέχρι και στο σημείο της ισότητας μέσα από την πλήρη ένωση με την θεότητα. Επισημαίνοντας έτσι το στοιχείο της αμεσότητας που υπάρχει στη σχέση μεταξύ Θεού και ανθρώπου. Βλέπει τον άνθρωπο ως εικόνα του θεϊκού απολύτου, ως μια επαναληπτική μορφή του, η οποία δεν μπορεί να οριστεί επακριβώς για την ουσία της υπόστασης που καταλαμβάνει. Καταλήγοντας έτσι στον ισχυρισμό περί ταυτότητας Θεού και ανθρώπου, μέσα από την σωτηρία του ανθρώπου, η οποία μπορεί να ληφθεί κατά την ανοδική ενεργητική πορεία, του ανθρώπου προς τον Θεό και την θεϊκή πρωτοβουλία για ολοκλήρωση της ανθρώπινης σωτηρίας.
Οι περισσότεροι ιδεολόγοι μαρξιστές μεταστράφηκαν, επειδή οι αρχικές τους βλέψεις ανέρχονταν στα υψηλά ιδανικά της κατάργησης της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο και της καταπίεσης των πνευματικών και υλικών δυνατοτήτων που έχει το άτομο εντός της κοινωνίας. Όμως η επανάσταση των Μπολσεβίκων απέδειξε ότι ο μαρξισμός συνθλίβει πνευματικά το άτομο κάτω από την υλιστική του θεωρία, που είναι μια χοντροκομμένη μορφή του γερμανικού Εγελιανισμού. Το άτομο παύει να έχει ελεύθερη βούληση, προσωπικότητα, σκοπό και δυνάμεις για εξέλιξη. Μεταλλάσσεται σε μια άμορφη μάζα παραγωγικών συντελεστών κάτω από την πλήρη και αμετάκλητη καθοδήγηση ενός κόμματος, που αρχικέ υποσχέθηκε ελευθερία, αλλά πείρε τη θέση τον πρώην εκμεταλλευτών, εξοντώνοντας κάθε διαφορετική γνώμη. Μέσα σε αυτό το κλίμα η επιστροφή στην Ορθοδοξία και στη γνώση των Πατερικών κειμένων αποτέλεσε την πνευματική απελευθέρωση και τον αγώνα για πνευματική τροφή και ανεξαρτησία, επειδή η Ορθοδοξία κάλυπτε όλες τις πλευρές που ένα σκεπτόμενο άτομο επιθυμεί να εξερευνήσει και να εμβαθύνει.
Η ριζοσπαστικότητα του π. Μπουλγκάκωφ έγκειται στη σύνθεση της Πατερικής σκέψης με την μοντέρνα φιλοσοφία, κάτι που τον έφερε σε σύγκρουση μέσα από την θεωρία της Σοφιολογίας που ανέπτυξε, η οποία καταδικάστηκε και εντός της επιτροπής που έβγαλε το πόρισμα ήταν και ο π. Φλωρόφσκυ.
Η ιδέα της Θεανθρωπότητας, που απαντάται στον Σολόβιεφ, έστρεψε τον π. Μπουλκγάνωφ στις ανθρωπολογικές προεκτάσεις της χαλκηδόνιας χριστολογίας και της τριαδικής θεολογίας των Καππαδόκων Πατέρων. Οι θεολογικές έρευνες του σχετίζονταν με την τριαδολογία, την ανθρωπολογία και της έννοια της κένωσης. Επεξεργάστηκε τον χαρακτήρα της σχέσης των θείων υποστάσεων της Αγίας Τριάδας και την αντινομία μεταξύ της απόλυτης ταυτότητας και της απόλυτης ετερότητας των θείων προσώπων. Η απόλυτη ενότητα διασφαλίζεται μέσα από το θεϊκό ΕΙΝΑΙ και δεν παραμένει σε στατική κατάσταση, αλλά απαντάται μέσα την δυναμική φύση της αγάπης, που δομείται μέσα από την θυσία και την αυταπάρνηση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου